فواید مصرف ویتامین K
ویتامین K یک گروه از ترکیبات است، که شایع ترین آن به عنوان ویتامین K1 و K2 شناخته می شود، با توجه به دانشگاه ایالتی اورگان. ویتامین K1 در برخی از سبزیجات و سبزیجات برگ یافت می شود، در حالی که ویتامین K2 بیشتر در گوشت، تخم مرغ ، پنیر یافت می شود و باکتری روده ای تولید می شود. برخی از بهترین ها غذاهای ویتامین K اسپارگ، بروکلی، اسفناج ، لوبیا، سویا ، تخم مرغ، توت فرنگی و گوشت را شامل می شود. 
این ویتامین برای روند انعقاد خون مهم است و داشتن ویتامین K کم می تواند باعث خونریزی غیر کنترل شده شود. طبق مرکز پزشکی دانشگاه مریلند، این نقش در سلامت استخوان شما نیز نقش دارد، زیرا برای استفاده از کلسیم مورد نیاز است. کمبود ویتامین K ناچیز است، بیشتر به این دلیل که باکتری های روده ای می توانند ویتامین K را تولید کنند، اما می تواند در کسانی که مسائل جذب در دستگاه گوارش، آنهایی که آنتی بیوتیک مصرف می کنند، افرادی که الکل را به شدت مصرف می کنند و کسانی که به شدت سوء تغذیه هستند رخ می دهد.
نقش ویتامین k در بدن چیست
چه میزان ویتامین K لازم دارید؟
گفته می شود که بعضی از بزرگسالان شاید از مصرف بیشتر ویتامین K فایده نیز ببرند.
نوزادان 0 تا 6 ماهگی:2 میکروگرم در روز
نوزادان 7 تا 12 ماهگی:½2میکروگرم در روز
کودکان 1 تا 3 سالگی:30 میکروگرم در روز
کودکان 4 تا 8 سالگی:55 میکروگرم در روز
کودکان 9 تا 13 سالگی:60 میکروگرم در روز
نوجوانان 14 تا 18 سالگی:75 میکروگرم در روز
بزرگسالان 19 سال به بالا:90 میکروگرم در روز (زنان) و 120 میکروگرم در روز (مردان)
ویتامین k مورد نیاز برای بدن
مکانیسم اثر ویتامین کا
این ویتامین تشکیل پروترومبین فعال در کبد (فاکتورII)، پروکانورتین(فاکتورVII)، جزء ترومبوپلاستین پلاسما یا فاکتور کریسمس (فاکتور X) را که برای انعقاد طبیعی خون لازم هستند، تسریع می کند.
فارماکوکینتیک ویتامین کا
ویتامین K به سهولت از مجرای گوارش (دوازدهه) جذب می شود. فیتونادیون برای جذب به املاح صفراوی نیاز دارد. متابولیسم این ویتامین کبدی است. زمان شروع اثر فیتونادیون از راه خوراکی 12-6 ساعت و از راه تزریقی 2-1 ساعت است. غلظت طبیعی فیتونادیون طی 14-12 ساعت پس از مصرف به دست می آید. ویتامین K از راه صفرا و کلیه دفع می شود.
موارد مصرف:
• کمی پرومترومبین خون ناشی از سوء جذب ویتامین k یا دارودرمانی ؛ یا زمانیکه تجویز خورا کی مطلوب و ترشح صفرا نا کافی است
• کمی پروترومبین خون ناشی از سوء جذب ویتامین k ، دارو درمانی ، یا زیادی ویتامین A
• کمی پروترومبین خون ناشی از اثر داروهای ضد انعقاد خوراکی
• جلوگیری از بیماری خونریزی دهنده در نوزادان
• تشخیص افتراقی بیماری سلولی کبد یا انسداد صفراوی بعنوان منشاء کمی پروترومبین خون
• پیشگیری از کمی پروترومبین خون مربوط به کمبود ویتامین k در تغذیه تام وریدی طولانی مدت
موارد مصرف ویتامین k
ویتامین K به 2 شکل طبیعی وجود دارد:
یکی ویتامین Phylloquinone) K1) است که به مقادیر زیاد در سبزی های سبزرنگ یافت می شود و همچنین در روغن های گیاهی مثل روغن کانولا و … نیز وجود دارد.
دیگری ویتامین Menaquinone) K2) که در موادی مثل گوشت و پنیر یافت می شود.
نشانه های کمبود ویتامین K
کمبود ویتامین K می تواند به اختلال در لخته شدن خون ، خونریزی افزایش یافته و پوکی استخوان منجر شود. برخی از نشانه های کمبود این ویتامین شامل کبودی آسان، ترشح از بینی یا لثه، دوره های قاعدگی سنگین، خونریزی دستگاه گوارش، خون در ادرار و خونریزی بیش از حد از جای زخم، سوراخ ها، تزریق ها یا برش های جراحی می شوند.
افراد مبتلا به سوء تغذیه مزمن، معتاد به الکل یا بیماری هایی که از جذب ویتامین ها از مواد غذایی جلوگیری می کنند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به کمبود ویتامین K قرار دارند.
عواملی که باعث کمبود ویتامین K می شوند:
به ندرت کمبود ویتامین K رخ می دهد زیرا این ویتامین به وفور در سبزیجات و مواد غذایی یافت می شود و همچنین باکتری های مفید در روده ها می توانند ویتامین K تولید کنند و از آنجا که ویتامین K جز ویتامین های محلول در چربی است کبد می تواند آنرا ذخیره کند تا هنگام نیاز از آن استفاده شود.
• مصرف آنتی بیوتیک ها:مصرف آنتی بیوتیک ها می تواند باعث از بین رفتن باکتری های موجود در رودها شده و سبب کمبود خفیف ویتامین K گردد.
• بیماری های خاص: بعضی از بیماری ها مانند مشکلات کبدی و کیسه صفرا ، بیماری سلیاک ، بیماری کرون و غیره می توانند قابلیت بدن برای جذب ویتامین K را کاهش دهند.
• داروهای رقیق کننده خون: استفاده طولانی مدت از داروهای رقیق کننده خون از قبیل آسپرین ، وارفارین ، پلاویکس و غیره همگی باعث از بین رفتن ویتامین کا در بدن می شوند.
• قاعدگی های سنگین و طولانی در خانم ها:از آنجا که ویتامین کا نقش مهمی در انعقاد خون دارد، خون ریزی داخلی در همه افراد و قاعدگی های سنگین در خانم ها باعث تخلیه ذخایر ویتامین k می شوند.
دلایل کمبود ویتامین k
بهترین منابع ویتامین K
برای دریافت ویتامین K همواره می توانید مصرف مکمل ها را پس از مشورت با پزشک مد نظر قرار دهید. با این وجود، منابع طبیعی بسیاری نیز برای این ویتامین در دسترس هستند.
سبزیجات برگدار و سبزیجات چلیپایی دو نمونه از بهترین منابع برای ویتامین K محسوب می شوند. از آن جمله می توان به کلم کیل، برگ کولارد، اسفناج، برگ شلغم ، برگ چغندر سوئیسی، جوانه های بروکسل، گل کلم، جعفری، بروکلی،مارچوبه و کاهو اشاره کرد.
از دیگر منابع غذایی برای این ویتامین می توان ناتو (سویای تخمیر شده)، آلو، خیار، جگر گاو، چای سبز ، سبزیجات دریایی، ماهی، تخم مرغ، ریحان خشک شده، سبوس گندم، و فرآورده های لبنی تخمیر شده مانند ماست و پنیر را مد نظر قرار داد.
بهترین منابع غذایی ویتامین k
فواید مصرف ویتامین کا
جلوگیری از خونریزی
مهمترین فایده این ویتامین جلوگیری از خونریزی است. این ویتامین در کنترل و درمان خونریزی ناشی از بیماری های کبد، زردی و زخم معده سودمند است و همچنین خونریزی های ناشی از استفاده طولانی مدت از آسپرین ها و آنتی بیوتیک ها را درمان می کند. این ویتامین در درمان خونریزی شدید در دوران قاعدگی نیز مفید است. به نوزادان زودرس که امکان خونریزی در آنها زیاد است هم بعد از تولد این ویتامین تزریق می کنند.
آرتروز
دانشمندان با مطالعه روی 650 فردی که میزان ویتامین k پلاسمای خون آن ها پایین بود دریافتند، ابتلا به آرتروز و درد مفاصل در این افراد بیشتر است. دانشمندان با مطالعه روی موش ها دریافتند، بعضی پروتئین های استخوان ها و غضروف ها به ویتامین k وابسته هستند و وقتی این پروتئین ها به طور صحیح کار نکند حیوانات دچار اختلالات استخوانی و غضروفی می شوند.
ابتلا به آرتروز و دردهای مفاصل با کمبود ویتامین k
پوکی استخوان
کمبود ویتامین K با ابتلا به پوکی استخوان مرتبط است. این ویتامین در ساختن یک پروتئین استخوان به نام استئوکلسین نقش مهمی دارد.
دیابت
افرادی که ویتامین K کافی از غذا دریافت می کنند در معرض خطر کمتری برای بروز دیابت دو هستند.
گودی های زیر چشم
استفاده منظم از این ویتامین تغذیه کرم ها، ژل ها و لک برها به از بین تیرگی های زیر چشم کمک زیادی میکند.
محافظت ازکشش پوست
ویتامین کا حاوی پروتئینی برای حفظ قابلیت ارتجاعی بر روی پوست است. این ویتامین کمک می کند تا پروتئین حفظ شود و چین و چروک پیشانی و افتادگی پوست را کاهش می دهد.
درمان لخته شدن خون
یکی از دلایل مهم ویتامین K اثر بخشی آن در درمان لخته شدن خون است. وقتی یک کبودی در بیماران دچار ترومای پوست بوجود می آید، خون مویرگها در زیر منطقه آسیب دیده پارگی ایجاد می شود و لخته خون نامیده می شود.
ویتامین K و کاهش خطر ابتلا به سرطان
محققان در تحقیقاتی تازه دریافته اند افرادی که از مواد غذایی حاوی ویتامین K بیشتر استفاده می کنند، به انواع سرطان ها به خصوص سرطان ریه و پروستات کمتر مبتلا شده یا کمتر بر اثر سرطان می میرند.
ویتامین k در پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه موثر است.
ویتامین k علاوه بر ساخت پروتئین لازم برای تشکیل لخته های خون، چندین پروتئین دیگر برای خون، استخوان ها و کلیه ها نیز تولید می کند.
پشتیبانی از سلامت قلب
ویتامین K برای سلامت قلب یک ماده مغذی خوب محسوب می شود. این ویتامین به واسطه جلوگیری از ساخت مواد معدنی در شریان ها به کاهش فشار خون کمک می کند. این شرایط به قلب اجازه می دهد آزادانه خون را به سراسر بدن پمپ کند.
ویتامین k ماده ای مفید برای قلب
موارد منع مصرف:
حساسیت مفرط به هریک از ترکیبات مشابه ویتامین k ، طی چند هفته آخر بارداری یا زایمان(فیتونادیون موجب بروز واکنشهای سمی در نوزادان می شود.)
احتیاط:
اختلال عملکرد کبدی(مقادیر زیاد این ویتامین ممکن است موجب کاهش عملکرد کبدی شود).
تداخلات دارویی:
مصرف همزمان ویتامین K با داروهای ضدانعقاد خوراکی ممکن است اثرات این داروها را به علت افزایش ساخت کبدی فاکتورهای پیش انعقادی کاهش دهد.
عوارض جانبی:
اعصاب مرکزی: سردرد ، سرگیجه ،حرکات تشنج ی
قلبی-عروقی:نبض سریع و ضعیف ، آریتمی قلبی
پوست: بثورات آلرژی ک،خارش ، کهیر ،ضایعات پوستی ناشی از تزریقات مکرر ،تعریق،برافروختگی ، اریتم
دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ
موضعی: درد ،تورم، هماتوم در محل تزریق
سایر عوارض: اسپاسم نایژه ای ، تنگی نفس ،درد شبیه کرامپ
نوزادان: زیادی بیلیروبین خون،کرنیکتروس کشنده، کم خونی شدید همولیتیک
*توجه: بصورت بروز واکنشهای آلرژیک یا واکنشهای شدید CNS ، باید مصرف دارو قطع شود.
موارد منع مصرف ویتامین k و تداخلات دارویی
هشدار ها ویتامین کا
1. ویتامین K در بیماران مبتلا به عیب کارکبد باید با احتیاط مصرف شود.
2. به دلیل خطر بروز واکنش های شدید شبه حساسیت مفرط در تزریق وریدی ویتامین K، تجویز این دارو از راه وریدی توصیه نمی شود.
توصیه های دارویی ویتامین کا
1. به منظور بررسی پیشرفت درمان، مراجعه به پزشک و انجام آزمون زمان پروترومبین ضروری است.
2. از مصرف سایر داروها بدون دستور پزشک باید خودداری شود، زیرا ممکن است اثرات ویتامین K را تغییر دهند.
3. این دارو نباید بیش از مقدار توصیه شده مصرف شود.
4. در صورت فراموش کردن یک نوبت مصرف دارو، به محض بیاد آوردن باید آن نوبت مصرف شود، ولی اگر تقریباً زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده باشد، از مصرف مقدار فراموش شده و دوبرابر نمودن مقدار دارو باید خودداری گردد.
5. پزشک یا دندان پزشک را باید از مصرف این دارو مطلع نمود.
نحوۀ نگهداری:
دور از نور و در دمای کمتر از 30 درجه سانتی گراد نگهداری گردد.از یخ زدگی محافظت
