از فشارخون تا دیابت و درمان آن ها

آنچه در مورد فشار خون باید بدانید

فشار خون بیماری است که هیچ علامتی ندارد و از طریق معاینات دوره ای می توان به آن پی برد. در واقع فشار خون اندازه گیری نیرویی است که بر دیواره های سرخرگ اعمال می شود. این نیرو اگر خیلی پایین و یا خیلی بالا باشد شخص باید به پزشک مراجعه کند.

تمامی مواردی که باید در مورد فشارخون بدانید

فشار خون را قاتل خاموش می گویند، چرا که اکثرا هیچ علامتی ندارد، فشار خون یکی از بارزترین بیماریهای کشنده بوده که در ظاهر بی خطر است وتا زمانی که اندازه گیری

نشود اطلاعی از بالا بودن آن نبوده تا اینکه صدمات جبران ناپذیری بزند . در طول روز و عمر هر فرد میزان فشار خون متغیر است بطوریکه در زمان فعالیت ، فشار خون افزایش می یابد و درهنگام استراحت افت می کند. اما در افراد بیمار حتی در زمان استراحت نیز فشار خون از حد طبیعی بالاتر و یا پایین تر است.

نشانه های اطمینان از سلامت بیمار

یکی از نشانه های اطمینان از سلامت بیماران اندازه گیری فشار خون است؛ فشار خون طبیعی هر انسانی باید 80/ 120 باشد یا به عبارت مصطلح در جامعه فشار بزرگ یا سیستولی 120 میلی متر جیوه و فشار کوچک یا دیاستولی 80 میلی متر جیوه. البته فشار خون همه افراد دقیقا ارقام گفته شده نبوده و ممکن است کمی این طرف یا آن طرف تر باشد. اندکی کمتر یا بیشتر بودن همیشه به معنای بیماری نیست و جزئی از فیزیولوژی بدن فرد محسوب می شود، اما در علم پزشکی میزانی برای پرفشاری خون وکم فشاری خون تعیین کرده اند.

پرفشاری خون امروزه یکی از بیماری های مزمن غیرواگیر است که خطر مرگ ومیر زودرس را بالا می برد. افزایش فشار خون باعث افزایش مقاومت در برابر جریان خون می شود و این مقاومت خطر ایست قلبی، سکته مغزی و نارسایی قلب و بیماری های مزمن کلیه را بیشتر می کند.

ابتلا به فشار خون پایین گاهی به دنبال ایجاد برخی از نارسایی ها در قسمت های مختلف بدن اتفاق می افتد؛ بنابراین اگر فشار تان پایین است به پزشک مراجعه کنید، نشانه های پایین بودند فشار خون عبارتند از: سرگیجه، تاری دید، عدم تعادل، احساس سبکی سر، تپش قلب در هنگام بلند شدن از زمین، تعریق و پوست سرد.

پرفشاری خون یعنی چه؟

اگر به طور مزمن، فشار سیستولی فردی بزرگسال بیشتر از 140 میلی متر و فشار خون سیستولی بیشتر از 90 میلی متر جیوه باشد به آن فشار خون بالا اطلاق می شود. پرفشاری خون به دو گروه طبقه بندی می شود؛ پرفشاری اولیه و پرفشاری ثانویه

پفشاری اولیه: این نوع فشار خون بالا در میان مردم بسیار شایع است و تقریبا 90 درصد بیماران به این نوع فشار خون مبتلا هستند. افراد مبتلا معمولا در سنین بالا قرار دارند. تاکنون دلیل کاملا مشخصی برای ایجاد این بیماری شناخته نشده است؛ ولی محققان می گویند سابقه بیماری در خانواده، عوامل محیطی، سبک بد زندگی، افزایش وزن، خوردن غذاهای پرنمک طی سالیان دراز، مصرف سیگار و الکل احتمال ابتلا به پرفشاری خون را بالا می برد.

پرفشاری ثانویه: این نوع بالارفتن فشار خون ربطی به سن و… ندارد؛ بلکه نشانه وجود بیماری دیگری در بدن است. نارسایی کلیه، کم کاری تیروئید، بیماری های غدد، بیماری های قلبی ـ ریوی، بعضی از داروها و… باعث پرفشاری ثانویه می شود.

زنان باردار در معرض پرفشاری خون

پرفشاری خون را در زنان باردار نیز مشاهده می کنیم. فشار خون بالا در دوران بارداری پره اکلامپسی یا همان مسمومیت حاملگی نام دارد و معمولا از نیمه دوم بارداری به بعد شروع می شود. البته در بیماری پره اکلامپسی مادران باردار غیر از فشار خون بالا دفع پروتئین از ادرار هم دارند. پره اکلامپسی بیماری خطرناکی است و اگر درمان نشود باعث مرگ مادر و جنین خواهد شد. از علامت های شایع آن ادم (تجمع مایع در بافت و تورم اندام) در اندام ها، بخصوص اندام تحتانی، سردرد، تاری دید و در مواقع شدید تشنج و اختلال هوشیاری و نهایتا مرگ است.

فشار خون پایین

بعضی از افراد که همیشه دچار کاهش فشار خون هستند کسل بوده و هرازگاهی هم از حال می روند و باید آنها را به بیمارستان رساند تا با تزریق سرم و… بهبودی شان حاصل شود. برای فشار خون پایین در این افراد شاید دلیل خاصی نتوان پیدا کرد، اما فشار خون پایین یعنی وقتی فشار خون سیستولی کمتر از 90 میلی متر جیوه باشد؛ ولی وقتی به کمتر از 80 میلی متر جیوه می رسد حتما با عوارضی همراه می شود. افرادی که فشار خون پایین دارند معمولا خانم های جوان و بسیار لاغر هستند که بدنشان به این وضع عادت دارد، ولی ممکن است در اثر شرایطی خاص افت فشار بیشتر از قبل و علامت دار شود.

فشار خون پایین علامت دار است. علائم شامل بی حالی شدید توام با ضعف، سرگیجه، سیاهی رفتن چشم، و گاهی هم اختلال در سطح هوشیاری و در مرحله آخر عارضه ای به نام سنکوب است. البته کاهش فشار خون ممکن است ناشی از خونریزی خیلی زیاد باشد، مثل فردی که در اثر تصادف دچار خونریزی داخلی شده یا گلوله خورده یا دچار اختلال انعقادی است.

خونریزی از این نوع بسیار خطرناک است و سریع باعث کاهش حجم خون، افت فشار خون و حتی مرگ می شود. بعضی از بیماری ها مانند اسهال و استفراغ نیز باعث کاهش آب بدن، کاهش حجم خون و کاهش فشار خون می شوند به همین دلیل همیشه توصیه می شود آب بدن بیمار به سرعت جایگزین شود و بیماران مبتلا به اسهال و استفراغ مصرف مایعات را بالا ببرند. البته بعضی از بیماری های قلبی ـ عروقی یا ریوی هم باعث افت فشار خون می شوند

راه هایی برای کاهش فشار خون

برای این که پرفشاری خون در بیمار قطعی شود باید معاینه کامل از بیمار به عمل آورند، آزمایش خون بگیرند و بعد از قطعی شدن بیماری، فشار خون باید با تجویز دارو کنترل شود. اگر فشار خون بیمار 180/ 110 میلی متر جیوه باشد پرفشاری خون شدید محسوب می شود و وضعیت بیمار را بحرانی می دانند. این افراد ممکن است علامتی نداشته باشند یا با سردرد و سرگیجه به پزشک مراجعه کنند. گاهی لازم است چنین بیمارانی در بیمارستان بستری شوند

نقش تغییر سبک زندگی در کاهش فشار خون

سبک زندگی باید تغییر کند

همه افرادی که مبتلا به فشار خون بالا هستند علاوه بر مصرف دارو باید سبک زندگی خود را تغییر دهند. یعنی اگر دچار افزایش وزن هستند وزن خود را کاهش دهند، کمتر نمک مصرف کنند و سبزیجات تازه و میوه را در غذای روزانه خود بگنجانند، ورزش کنند (روزی 30 دقیقه پیاده روی توصیه می شود، البته انجام هر ورزشی برای افراد مبتلا به پرفشاری خون باید با نظر پزشک معالج باشد)، مصرف سیگار و الکل را محدود کنند.

راه هایی برای افزایش فشار خون

وقتی افت فشار خون عامل مشخصی دارد، باید درمان با توجه به مشکل بیمار صورت بگیرد. ولی وقتی دلیل خاصی برای آن پیدا نمی کنیم باید کاری کرد که فشار خون بیمار کمی افزایش یابد؛ مثلا مصرف مواد نمکی را بالا برد. بیماران لاغر و کم وزن هم باید به متخصص تغذیه مراجعه کنند تا با تغذیه درست افزایش وزن پیدا کنند. رژیم غذایی این افراد باید طبیعی باشد و در آن از غذاهای مفید مانند سبزیجات و میوه های تازه و غلات استفاده شود.

بیماران باید آب بیشتری بنوشند. بهتر است مصرف آب در این بیماران حداقل یک لیتر در روز باشد. میوه های حاوی ویتامین ث مانند گریپ فروت، پرتقال، لیمو، سبزیجات سبزبرگ و روغن های گیاهی و دانه های روغنی برای این افراد مفید است. ورزش هم نباید فراموش شود.

دیابت نوع 1 و نوع 2

دیابت اختلالی در سوخت و ساز بدن است که در آن یا انسولین به میزان کافی در بدن وجود ندارد و یا انسولین موجود قادر نیست تا وظیفه خود را به درستی انجام دهد.

1-دیابت چیست؟

2- فرق دیابت نوع 1 و 2 در چیست؟

3-چه کسانی در معرض خطر ابتلا به دیابت هستند؟

4-دیابت پنهان چیست و چه اهمیتی دارد؟آیا با قند خون ناشتای طبیعی شما درمعرض خطر نیستید؟

دیابت چیست؟

دیابت یک اختلال در سوخت و ساز (متابولیسم) بدن است که در آن یا انسولین به میزان کافی در بدن وجود ندارد و یا انسولین موجود قادر نیست تا وظیفه خود را به درستی انجام دهد و در نتیجه به علت وجود مقاومت در برابر آن، قند خون بالا می‌رود. انسولین هورمونی است که توسط سلولهای «بتا»واقع در پانکراس ترشح می‌شود و وظیفه اصلی آن کاهش قند خون است. پانکراس نیز یکی از غدد دستگاه گوارش است که در پشت معده قرار دارد بالا بودن قند خون در دراز مدت باعث بروز عوارض در سیستم قلب و عروق، کلیه‌ها، چشم و سلسله اعصاب می‌گردد.

فرق دیابت نوع 1 و 2 در چیست؟

به طور کلی دیابت به چهار گروه تقسیم‌بندی می‌شود:.

دیابت نوع 1 :

در دیابت نوع1 که % 15- 10 کل موارد دیابت را تشکیل می‌دهد تولید انسولین از پانکراس (لوزاالمعده) به علت از بین رفتن سلول‌های سازنده انسولین، متوقف می‌شود به همین خاطر افراد مبتلا به این نوع دیابت باید از بدو تشخیص، انسولین مورد نیاز بدن را به صورت تزریقات روزانه تأمین کنند. دیابت نوع1 اغلب در سنین زیر 30 سال به وجود میا‌ید.

دیابت نوع 2:

در دیابت نوع2 که بیشتر در بالغین بالای 30 سال و چاق دیده می‌شود و % 90- 85 کل موارد دیابت را شامل می‌شود انسولین تولید شده از پانکراس به خوبی عمل نمی‌کند. در واقع یا پانکراس به اندازه کافی انسولین ترشح نمی‌کند و یااینکه انسولین ترشح شده، به علت وجود مقاومت به انسولین مخصوصاً در افراد چاق، فاقد کارایی لازم است.

دیابت حاملگی:

دیابت حاملگی به دیابتی گفته می‌شود که برای اولین بار در طول حاملگی تشخیص داده شود. این نوع دیابت معمولاً گذرا است و بعد از اتمام حاملگی بهبود می‌یابد خانم‌های مبتلا به دیابت حاملگی بعداً در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع2 هستند.

دیابت به علل متفرقه:

از علل متفرقه دیابت می‌توان به جراحی، داروها (مثل کورتیکواستروئیدها)، سوء تغذیه و عفونت اشاره کرد.

چه کسانی در معرض خطر ابتلا به دیابت هستند؟

تمامی افراد بالای 40 سال در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع2 هستند و باید هر 3 سال یک‌بار تحت آزمایش قند خون قرار بگیرند. افراد دچار اضافه وزنی که حداقل یکی از شرایط زیر را داشته باشند نیز در معرض ابتلا به دیابت نوع2 هستند و انجام آزمایشات مکرر قند خون در آ‌ن‌ها باید در سنین زیر 40 سال یا با فواصل کوتاهتر (هر 2- 1 سال) انجام شود.

این شرایط عبارتند از:

1- وجود سابقه ابتلا به دیابت در بستگان درجه اول،

2- سابقه ابتلای فرد به دیابت پنهان (مرحله پیش از دیابت)،

3- سابقه ابتلا به دیابت حاملگی، سابقه تولد نوزاد با وزن بیشتر از 4 کیلوگرم یا تولد نوزاد با ناهنجاری‌های مادرزادی،

4- بالا بودن فشارخون (فشارخون ماکزیمم بیشتر از 140 و یا مینیمم بیشتر از 90 میلی‌متر جیوه)،

5- وجود اختلالات چربی خون یعنی تری‌گلیسرید بالاتر از 250 و یا کلسترول با دانسیته کم (کلسترول مفید یا HDL) کمتر از 35 میلی‌گرم در دسی‌لیتر

6- سابقه ابتلا به کیست‌های متعدد تخمدان و یا بیماری‌های قلبی- عروقی (تنگی رگ‌های قلب، انفارکتوس قلبی یا سکته مغزی)

دیابت پنهان چیست و چه اهمیتی دارد؟

دیابت پنهان به حالتی گفته می‌شود که در آن قند خون بین حد طبیعی و دیابتی قرار دارد. در مورد قند ناشتا مقادیر بین 125- 100 و در مورد قندخون 2 ساعته در آزمون خوراکی تحمل گلوکز،مقادیر بین 199- 140 به عنوان دیابت پنهان در نظر گرفته می‌شوند. دیابت پنهان یکی از مهم‌ترین عوامل خطرساز ابتلای به دیابت می‌باشد و اهمیت آن در این است که با تشخیص به موقع و انجام اقدامات لازم به صورت تغییر در روش زندگی می‌توان به نحو مؤثری از پیشرفت دیابت پنهان به سمت دیابت آشکار جلوگیری کرد.

*شاید قند ناشتای شما طبیعی باشد ولی قند غیر ناشتای شما غیر طبیعی باشد(140-199) پس همیشه به خاطر داشته باشید که هم قند ناشتا وهم قند غیر ناشتا را اندازه گیری نمائید.*

چربی خون‌‌

چطور بفهمیم چربی خون‌‌ داریم؟اگر پاهای شما گزگز می کند و یا مدام به خواب می رود و دچار سرگیجگی و تعریق زیاد شده اید، این امکان وجود دارد که چربی خون شما بالا رفته باشد. خواندن این مقاله کمک زیادی به آشنایی شما با این بیماری خواهد کرد.

چربی خون عبارتست از بالا رفتن مقدارکلسترول و یا تری‌گلیسرید از مقدار طبیعی آنها در خون که باعث بیماری چربی خون می شود. میزان این مواد در خون در اثر مصرف مواد غذایی بیش از میزان مورد نیاز یا هنگام بروز اختلال در سوخت و ساز چربی، افزایش می‌یابد.چربی خون و قندخون بالا و همچنین غلظت بالای خون باعث گزگز، مورمور شدن و خواب‌رفتگی پا می‌شود و به هنگام خواب، کف پا بسیار داغ می‌شود و فرد را بیدار می‌کند.

افزایش چربی خون به چه صورت است؟

افزایش چربی خون همراه با بیماریهایی مانند کم کاری تیروئید، بعضی از بیماریهای کبدی و کلیوی ، بیماریهای قند(دیابت) ، نارسایی مزمن کلیه، چاقی، بعضی از عفونتها ، اعتیاد به الکل ، ایدز و … دیده می شود. افزایش چربی خون با تجمع در دیواره رگ‌ها، تنگی آنها را به دنبال دارد و به همین دلیل باعث افزایش خطر ابتلا به سکته مغزی، درد قفسه سینه و گرفتگی عروق می‌شود.برای تشخیص بالا بودن چربی خون، اندازه گیری دو نوع چربی خون یعنی کلسترول وتری گلیسیرید انجام می شود. دراین میان معمولاافزایش کلسترول به عنوان عامل بیماریزای جدیدتری مطرح میشود.

کلسترول چیست؟

کلسترول یک نوع چربی است که در همه سلول های بدن شما یافت می شود. کلسترول در خون حل نمی شود و توسط لیپوپروتئین ها وارد سلول می شود و از آن خارج می گردد.لیپوپروتئین ترکیبی از پروتئین و چربی است و چربی را در خون حمل می کند. وجود کلسترول در کبد، نخاع و مغز ضروری است.

کلسترول در ساخت و نگه داری سلول ها، برخی هورمون ها، ساخت ویتامین D و جذب ویتامین های محلول در چربی نقش دارد. مقدار مناسب کلسترول کمتر از 200 میلی گرم در دسی لیتر است.

زمانی که کلسترول خون افزایش پیدا می کند، چربی در سطح رگ رسوب می کند. نهایتاً این رسوب ها جریان طبیعی خون رادچار مشکل میکنند و در این حالت، قلب شما به اندازه ی کافی خون غنی از اکسیژن دریافت نخواهد کرد و خطر حمله قلبی افزایش خواهد یافت. با فرایندی مشابه، کاهش یافتن جریان خون به مغز نیز می تواند منجر به سکته مغزی شود.

کلسترول به دو طریق در بدن به وجود می آید:

1- بدن خودش کلسترول می سازد. بیشترین کلسترول را کبد می سازد و مقدار آن، روزانه در حدود 1000 میلی گرم می باشد.

2- کلسترول وارد شده به بدن، از طریق خوردن مواد غذایی از جمله: گوشت قرمز، مرغ، ماهی و لبنیات.

میوه ها ، سبزیجات، روغن های گیاهی، غلات و آجیل دارای کمترین مقدار کلسترول و زرده تخم مرغ و گوشت ها دارای بیشترین مقدار کلسترول هستند

چه عواملی بر غلظت کلسترول خون موثر است؟

– نوع و مقدار مواد غذایی

– وزن بدن

– فعالیت بدنی

– وراثت و ژنها نقش مهمی در وضعیت کلسترول خون دارند.

– سن و جنس: افزایش غلظت کلسترول خون معمولاٌ در حوالی 20 سالگی آغاز می شود. زنان پیش از یائسگی، غلظت کلسترول کمتری نسبت به مردان همسن خود دارند.

علایم افزایش چربی خون

عمده علایم افزایش چربی خون ناشی از دو عامل است؛ یکی سنگین و غلیظ شدن خون که باعث کندی حرکت آن در عروق می شود ولذا باعث اختلال خونرسانی و کمبود نسبی اکسیژن در بافتها خواهد شد و دیگری، افزایش حرارت بدن در اثر افزایش صفرا. این علایم به طور خلاصه عبارتند از:

۱- احساس سنگینی، خستگی یا کوفتگی در بدن.

۲- خواب آلودگی.

۳- سوزش و احساس افزایش حرارت نقاط مختلف بدن به خصوص کف پا که معمولاً در شب تشدید می شود.

۴- دردهای نسبتاً مقاوم به درمان در ناحیه ساق و کف پا(و گاهی هم در سایر نواحی بدن).

۵- سردردهایی که معمولاً به صورت سنگینی سر خودنمایی می کند.

۶- خشکی و یا تلخی دهان.

۷- سرگیجه و گاهی وزوزگوش.

۸- سردرد، سرگیجه، سنگینی، خواب آلودگی، طپش قلب و علایمی از این دست، پس از مصرف غذاهای چرب؛ و تسکین این علایم با مصرف موادی مثل آبغوره، آبلیمو یا سرکه.

۹- افزایش تعریق بدن.

۱۰- ورم و پف کردن صورت.

نکته: ذکر علایم فوق به این معنا نیست که تمام کسانی که دچار افزایش چربی خون می شوند همه علایم فوق را بروز می دهند؛ بلکه اغلب، تنها بعضی از علایم را دارند.

انواع اصلی چربی های موجود درخون چیست؟

چربی های اصلی موجود در خون عبارت است از کلسترول و تری گلیسرید می باشند.

LDL چیست؟

LDL یا کلسترول بد، ذرات کلسترول را در طول بدن شما منتقل می کند. LDL ساخته شده با اتصال به دیواره رگها، آن ها را سخت و تنگ می سازد .

VLDL چیست؟

دارای بالاترین میزان تری گلیسرید است. تری گلیسرید نوعی چربی موجود در خون است. VLDL نیز همچون LDL ذرات کلسترولی را بزرگ تر ساخته و منجر به تنگ و باریک شدن رگ های خونی می شود. اگر شما تحت درمان کلسترول بالای خون هستید ولی همچنان دارای VLDL بالا هستید، به درمان اضافه تری جهت کاستن آن نیاز خواهید داشت چراکه VLDL حاوی مقادیر زیادی تری گلیسرید است.

HDL چیست؟

HDL یا کلسترول خوب، کلسترول اضافی را برداشته و به کبد بر می گرداند.

چطور بفهمیم چربی خون‌‌مان بالاست؟

آزمایش چربی خون، شامل اندازه گیری کلسترول کل، کلسترول HDL (خوب)، کلسترول LDL (بد) و تری‌‌گلیسرید می‌شود. تری‌گلیسرید نوعی از چربی که در نتیجه مصرف مواد قندی بالا می‌رود.برای اندازه‌گیری دقیق چربی‌های خون باید 9 تا 12 ساعت پیش از خون گرفتن چیزی به جز آب نخورید و ننوشید. میزان کلسترول و تری‌گلیسرید خون معمولا به میلی‌گرم کلسترول در دسی‌لیتردر خون اندازه‌گیری می‌شود.

چگونه می توان HDL یا کلسترول خوب را در بدن افزایش داد؟

1-دویدن : با ورزش کردن در هفته 1200 کالری بسوزانید

2-کاهش وزن: با کاهش هر نیم کیلوگرم وزن بدن ( چربی اضافی)، مقدارHDL یک درصد افزایش می یابد.

3- ورزش کردن قبل از خوردن غذای پر چرب: انجام ورزش منظم قبل از خوردن وعده های غذایی پر چرب، بطور قابل ملاحظه ایHDL را افزایش می دهد.

4- نکشیدن سیگار: با ترک سیگار فقط به مدت یک هفته، 7 واحد مقدارHDL افزایش می یابد.

5- پرهیز: پرهیز از مصرف زیاد شکر، آرد، سیب زمینی و برنج سفید. غذاهایی که قند خون را افزایش می دهند، باعث کاهشHDL خون می شوند.

با افزایش مقدارHDL، احتمال ابتلا به حملات قلبی کم می شود.

برای کاهش مقدار LDL چه باید کرد؟

از مصرف زیاد چربی ها و کلسترول دوری کنید.

از افزایش کالری دریافتی بپرهیزید.

تحرک و فعالیت بدنی را زیاد کنید.

وزن خود را ثابت نگه دارید.

منابع تری گلسرید

تری گلیسیرید، همان چربی است که در غذا وجود دارد. اگر کالری زیادی وارد بدن شود، بدن مقدار اضافی کالری را به تری گلیسیرید تبدیل کرده و در سلول های چربی ذخیره می کند. چاقی و اضافه وزن، عدم تحرک ، سیگار کشیدن، مصرف الکل و داشتن رژیم غذایی پرکربوهیدرات از عوامل افزایش دهنده تری گلیسیرید خون می باشد. مقدار مناسب تری گلیسیرید کمتر از 150 میلی گرم در دسی لیتر می باشد. فردی که دارای تری گلیسیرید بالاست، LDL بالا و HDL پایینی خواهد داشت.

برای کاهش تری گلیسیرید چه باید کرد؟

ورزش کنید.

رژیم غذایی کم چربی داشته باشید.

از لبنیات کم چرب استفاده کنید.

چربی های گوشت و پوست مرغ را دور بیاندازید.

غذای خود را با روغن های گیاهی از قبیل: کانولا ،ذرت و زیتون درست کنید.

غذاهای پرفیبر را زیاد مصرف کنید.

از مصرف شیرینی و نوشیدنی های شیرین خودداری کنید.

از نوشیدن الکل دوری کنید

پرخوری نکنید.

با چنگال و آهسته غذا بخورید و غذایتان را خوب بجوید تا به معده تان فرصت دهید به شما بگوید که دیگر سیر شده اید!

وزن خود را متعادل نمایید.

منبع : گوناگون98